Slaapproblemen door angststoornissen

Soms angstig zijn is heel normaal. Angst is een reactie van je lichaam om te overleven. Het zorgt ervoor dat je alert en waakzaam bent. Zo kun je bijvoorbeeld angst ervaren als je een belangrijke beslissing moet maken of als je een probleem moet oplossen. Als je zo veel angstklachten ervaart dat deze jou belemmeren in je dagelijkse leven, spreken we van een angststoornis. Je bent dan bang of angstig in situaties die eigenlijk geen reëel gevaar opleveren.

Mensen die lijden aan een angststoornis ervaren serieuze klachten die niet zomaar verdwijnen en een grote impact hebben op hun persoonlijke ontwikkeling, werk, relaties en dagelijkse activiteiten. Herken je de volgende symptomen of problemen? Dan is het raadzaam om te praten over je angstgevoelens met vertrouwde contacten of je huisarts:₁

• Intense en vaak aanhoudende angstgevoelens.
• Angstreacties op situaties die normaal gesproken geen angst of problemen zouden veroorzaken.
• Belemmering van dagelijks functioneren door de angst.
• Fysieke klachten zoals hoofdpijn, hartkloppingen, slaapproblemen, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, nervositeit, spanning en onrust, en verhoogde spierspanning.

Er zijn verschillende typen angststoornissen beschreven in het handboek voor psychiaters, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM), volgens de DSM-IV.₂ Deze omvatten:

• De gegeneraliseerde angststoornis: overmatig piekeren en zorgen maken over dagelijkse onderwerpen zoals werk of gezondheid zonder duidelijke aanleiding.
• Paniekstoornis: herhaalde paniekaanvallen en lichamelijke symptomen zoals hartkloppingen, zweten, benauwdheid en trilling.
• Sociale angststoornis: angst voor situaties waarin anderen een negatief oordeel of kritische blik zouden kunnen geven, zoals spreken voor een groep.
• Agorafobie: angst voor situaties waaruit ontsnappen moeilijk of onmogelijk lijkt, zoals drukke winkels of openbaar vervoer.
• Specifieke fobie: angst voor specifieke objecten of situaties zoals dieren, insecten, de tandarts, kleine ruimtes, grote hoogten en vliegen.
• Specifiek mutisme: een ontwikkelingsstoornis waarbij kinderen in bepaalde situaties uit angst niet meer durven of kunnen praten.
• Verlatingsangst: angst om verlaten te worden door personen aan wie men gehecht is, wat kan leiden tot angst om alleen te zijn of jaloezie in relaties.

Naast deze typen angststoornissen zijn er ook andere stoornissen waarbij angstklachten kunnen voorkomen, zoals obsessieve-compulsieve stoornis en posttraumatische stressstoornis (PTSS).

In Nederland komen alle soorten angststoornissen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, ongeacht leeftijd. Het aantal mensen met fobieën is bijzonder hoog. De prevalentie van angststoornissen bij volwassenen is ongeveer 10%, terwijl dit percentage bij kinderen en jongeren lager ligt, namelijk rond de 2-6%.₁

Er bestaat een duidelijke relatie tussen angst en slaap. Chronische slaapproblemen vergroten het risico op het ontwikkelen van een angststoornis. Ongeveer 30% van de mensen die lijden aan slapeloosheid heeft ook last van een angststoornis. Veelvoorkomende symptomen zijn moeite met in slaap vallen, 's nachts wakker worden en het hebben van heftige nachtmerries, wat vaak voorkomt bij mensen met posttraumatische stressstoornis.

Mensen met angst en slaapproblemen belanden vaak in een vicieuze cirkel. Door hun spanning en piekergedachten kunnen ze moeilijk in slaap vallen. Vervolgens raken ze vermoeid en prikkelbaar door de slechte slaap, wat de angstklachten alleen maar verergert. Bovendien maken ze zich soms zorgen over hun slapeloosheid, wat de angstklachten nog verder kan versterken. Kortom, angst en slechte slaap kunnen elkaar versterken.

Mensen die lijden aan angststoornissen kunnen vaak moeilijk in slaap vallen vanwege overmatige gedachten en gevoelens die hen wakker houden. Verzwaringsdekens kunnen vele voordelen bieden aan de gebruiker. Deze diepe druk zorgt namelijk voor een kalmerend en rustgevend effect. Op vergelijkbare wijze hebben verzwaringsdekens vergelijkbare effecten aangetoond bij mensen met angstgevoelens.

Verzwaringsdekens hebben verschillende positieve effecten op het lichaam, waaronder:

1. Het nabootsen van een knuffel. Onderzoek heeft aangetoond dat knuffels een persoon op zijn gemak kunnen stellen. Wanneer mensen knuffelen, komt het hormoon oxytocine vrij in het lichaam. Dit hormoon helpt de bloeddruk te verlagen, vertraagt de hartslag en geeft een gevoel van ontspanning.
2. Vrijkomen van serotonine. Onderzoekers hebben ontdekt dat druk op bepaalde delen van het lichaam chemicaliën in de hersenen kan activeren, waaronder serotonine, die stress vermindert en de stemming verbetert.
3. Vrijkomen van melatonine. Melatonine is een hormoon dat de slaap bevordert en helpt bij het reguleren van de slaapcyclus. Het hormoon is gekoppeld aan de productie van serotonine, dus de druk die dit chemische proces activeert, leidt ook tot de productie van melatonine.
4. Verbetering van de slaap. De druk van de verzwaringsdeken kan een comfortabele omgeving bieden om in slaap te vallen.

Naast het gebruik van een verzwaringsdeken zijn er nog een enkele tips die kunnen helpen bij het verbeteren van de slaap voor mensen met een angststoornis:

1. Maak een vast slaapschema en houd je eraan. Sta op dezelfde tijd op en ga op dezelfde tijd naar bed, zelfs in het weekend.
2. Creëer een rustige slaapomgeving. Zorg voor een donkere, stille en koele slaapkamer. Vermijd het gebruik van elektronica in de slaapkamer.
3. Probeer ontspanningstechnieken zoals yoga, meditatie of diepe ademhalingsoefeningen voor het slapengaan om stress en angst te verminderen.
4. Beperk cafeïne en alcoholinname, vooral voor het slapengaan.
5. Maak tijd voor fysieke activiteit, bijvoorbeeld een wandeling of een lichte training, dit kan helpen om angst te verminderen en slaap te bevorderen.
6. Overweeg om met een professional te praten. Angststoornissen kunnen worden behandeld met therapieën zoals cognitieve gedragstherapie of medicatie. Een professional kan je helpen om strategieën te ontwikkelen om je slaap te verbeteren.

Wij hopen dat je door het lezen van dit artikel meer te weten bent gekomen over de slaapproblemen bij mensen die een angststoornis ervaren. Heb je nog vragen? Neem dan gerust contact met ons op. Wij helpen je graag.

• ₁ Angstklachten en angststoornissen
• ₂ Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM)
• ₃ Do weighted blankets work for anxiety?